Η αντικειμενοποίηση της Ζωής, ο σπισισμός και ο ανθρωποκεντρισμός του σύγχρονου πολιτισμού.

Στις συζητήσεις μεταξύ vegan και μη vegan ανθρώπων συχνά ακούμε τα ίδια επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα. Σε αυτό το blog, όπως και στο κανάλι στο You Tube (Social Spirit Greece) έχουμε ασχοληθεί μέχρι τώρα με κάποια από αυτά.

Εκτός από τα συνηθισμένα (είτε θρησκευτικά, είτε όχι) από το "έχω κυνόδοντες" και "ο Χριστός έτρωγε ψάρια", υπάρχουν και κάποια που πολλές φορές τα εξετάζουμε σκανδαλωδώς επιδερμικά.

Ένα είναι "αυτός είναι ο σκοπός της ύπαρξης των ζώων, έτσι λειτουργεί η φύση, η τροφική αλυσίδα κτλ" και ακόμη άλλο ένα είναι "η φύση ανήκει στον άνθρωπο για να την διαχειρίζεται κατά τις ανάγκες και τις επιθυμίες του".

Έχουμε αναφερθεί σύντομα σε παλαιότερα άρθρα και video στο ζήτημα της κυριότητας - ιδιοκτησίας της φύσης - δημιουργίας, από χριστιανική άποψη.

Σε αυτό όμως που δεν έχουμε αναφερθεί πιο αναλυτικά, είναι η ρίζα του προβλήματος (και αν όχι το όλον, σίγουρα σημαντικό μέρος της) : στον ανθρωποκεντρισμό της ανθρώπινης σκέψης και του ανθρώπινου πολιτισμού.

Μοιάζει ίσως αθώος στην αρχή (και φυσικός) ο ανθρωποκεντρισμός.

Από την αρχαιότητα πολλοί πολιτισμοί έδιναν ανθρώπινη μορφή και χαρακτήρα στις θεότητές τους (χωρίς να λείπουν αυτοί που τους έδιναν ζωώδη μορφή). Το κέντρο της φιλοσοφίας μετακινήθηκε από την κοσμολογία στην θεολογία και έπειτα στην ανθρωπολογία. Η Τέχνη και η Επιστήμη είχαν πάντα ως προτεραιότητα τον άνθρωπο και αυτού τις ανάγκες και τις επιθυμίες πάλευαν να ικανοποιήσουν.

Αν κοιτάξουμε όμως πιο προσεκτικά και έρθουμε πιο κοντά στο σήμερα, θα διαπιστώσουμε ότι ο πυρήνας του πολιτισμού μας βασίζεται στις διακρίσεις. Ειδικά οι δυτικές κοινωνίες έχουν μια μακρά παράδοση στον εθνοκεντρισμό (προίκα της αποικιοκρατίας) ενώ σχεδόν όλες κυριαρχούνται από τα ετεροκανονικά και πατριαρχικά στερεότυπα.

Μια ακόμη πιο προσεκτική ματιά θα μας δείξει ότι υπάρχει και κάτι ακόμη πιο βαθύ ίσως : ο σπισισμός. Ο ανθρωποκεντρισμός στην πιο επιθετική μορφή του.

Δεν είναι λίγοι αυτοί που αρέσκονται να δίνουν μια σχεδόν υπερβατική και μεταφυσική διάσταση ή κινούνται σε ιδεαλιστικά μονοπάτια, θέλοντας να αποδώσουν στον ανθρωποκεντρισμό και στον σπισισμό μια ιδιότητα ενός αναπόσπαστου τμήματος της ανθρώπινης φύσης. Εδώ κρύβεται η αντίληψη μιας δαιμονοποίησης της ανθρώπινης φύσης. Η ανθρώπινη φύση ως το απόλυτο Κακό.

 Θα μπορούσαμε ίσως να πούμε ότι αυτό είναι κατάλοιπο των μανιχαϊστικών και γνωστικών δοξασιών, κατά τις οποίες ο υλικός κόσμος είναι το δημιούργημα του Κακού, ενώ το πνεύμα του Καλού.

Για χιλιετίες οι φιλόσοφοι έχουν ασχοληθεί με το θεμελιώδες ζήτημα της ανθρώπινης φύσης. Και δεν ξέρω αν μέχρι σήμερα έχουν καταλήξει κάπου...

Αυτό που γνωρίζω όμως είναι ότι θα ήταν εντελώς παράλογο και ατελέσφορο να αγνοήσουμε τις συνθήκες της καθημερινής ζωής.

Η ίδια η εμπειρία μας έχει αποδείξει ότι η κοινωνική οργάνωση στην οποία ζούμε (δηλαδή ο καπιταλισμός) έχει ως μοναδικό σκοπό την παραγωγή κέρδους. Είναι η απόλυτη συνθήκη και προαπαιτούμενο της σύγχρονης ανθρώπινης δράσης.

Είναι πολύ λογικό λοιπόν ότι για την παραγωγή κέρδους πρέπει να εξετάζεται το κόστος. Και σίγουρα το κόστος πρέπει να περιορίζεται στο όσο το δυνατόν λιγότερο. Και αν είναι δυνατόν, το κόστος να επιβαρύνει περισσότερο άλλους από αυτούς που ελέγχουν και κατευθύνουν την δράση.

Στην καπιταλιστική παραγωγική διαδικασία, τα πάντα είναι εμπόρευμα και για να παράγεται το κέρδος (όσο περισσότερο μάλιστα μπορεί να είναι) δεν λαμβάνεται υπόψη η ευζωΐα και η προοπτική του μέλλοντος, αν αυτά περιορίζουν το κέρδος.

Απόδειξη; Η ολοσχερής περιβαλλοντική καταστροφή που έρχεται πλέον αναπόφευκτα.

Τα πάντα λοιπόν είναι εμπόρευμα και έτσι τα πάντα αντικειμενοποιούνται. Έμβια και μη, οργανικά και ανόργανα.

Ας μην μας ξενίζει λοιπόν το γεγονός ότι η φύση και τα μη ανθρώπινα ζώα έχουν αντικειμενοποιηθεί εντελώς, απογυμνωμένα από τις φυσικές ιδιότητές τους και την αξία τους προκειμένου να παραχθεί η καπιταλιστική υπεραξία.

Ακόμη και η ανθρώπινη ζωή έχει αντικειμενοποιηθεί (σίγουρα όχι αυτών που ελέγχουν την κοινωνική οργάνωση) , ενώ αυτή η αντίληψη έχει πλέον περάσει και στις μάζες που βρίσκονται υπό έλεγχο. Είναι γνωστό άλλωστε ότι συχνά οι αρχόμενοι αρέσκονται στο να ενστερνίζονται την κυρίαρχη ιδεολογία των αρχόντων, υπό την αυταπάτη της ταξικής ανέλιξης.

Το "ακόμη και η ανθρώπινη ζωή έχει αντικειμενοποιηθεί" που ανέφερα παραπάνω δεν έχει ίχνος σπισισμού. Δείχνει την πλήρη απαξίωση της ζωής από την άρχουσα τάξη, η οποία πλέον έχει ξεπεράσει τα σπισιστικά όρια.

Τί γίνεται όμως με εμάς τους υπόλοιπους;

Στο νέφος της αυταπάτης που ζούμε, αρνούμαστε να δούμε τον κόσμο όπως είναι και εμμονικά συνεχίζουμε να τον βλέπουμε και να τον ερμηνεύουμε όπως μας έμαθαν και όπως μας επέβαλαν.

Αφού ζούμε σε μια κοινωνική οργάνωση όπου ο σπισισμός της ξεπερνά τα παραδοσιακά του όρια και κάνει διακρίσεις και διαχωρισμούς ακόμη και εντός του είδους που επιβάλλει έναντι των υπολοίπων, μπορούμε να φανταστούμε σε ποιά μοίρα καταδικάζει τα υπόλοιπα είδη και το σύνολο της Δημιουργίας.

Η ίδια η Ζωή είναι αντικείμενο - εμπόρευμα. Το κέρδος είναι ο αυτοσκοπός της ύπαρξης.

Μπορεί να υπάρξει διέξοδος;

Στην παρούσα κοινωνική οργάνωση σίγουρα είναι αδύνατο.

Πώς άλλωστε;

Μόνο αν έχουμε μια άλλη κοινωνική οργάνωση που θα παράγει έναν άλλο πολιτισμό.

Όπου προτεραιότητα δεν θα είναι το κέρδος και δεν θα αντιμετωπίζονται τα πάντα ως αντικείμενα με μόνη αξία αυτή της αξίας ανταλλαγής τους. Δηλαδή την εμπορευματοποίηση των πάντων.

Σε μια κοινωνική οργάνωση όπου η παραγωγή δεν θα έχει σκοπό το κέρδος αλλά την ικανοποίηση αληθινών και όχι πλασματικών αναγκών, σίγουρα ένας άλλος πολιτισμός θα παράγεται.

Ένας πολιτισμός όπου σκοπό θα έχει την ευζωΐα και την ευτυχία όλων των ειδών.

Την αρμονική συνύπαρξη των ζωντανών πλασμάτων σε ένα πλανήτη που θα ζει και δεν θα πεθαίνει όπως τώρα.

Ένας πολιτισμός που θα αντιλαμβάνεται την αξία της Ζωής στο σύνολό της αλλά και την ξεχωριστή αξία κάθε ύπαρξης και κάθε είδους ζωής.

Αδιακρίτως, με σεβασμό και με Αγάπη.